Γράφει ο Αυγερινός Ανδρέου
Υπήρξαν πάρα πολλοί Ηπειρώτες την καταγωγή που έζησαν τα τελευταία 200 χρόνια και είχαν μεγάλη προσφορά στα γράμματα, στις τέχνες, στον πολιτισμό εν γένει, στην οικονομική, κοινωνική και πολιτική ζωή του τόπου τους και της Χώρας και οι οποίοι προϊόντος του χρόνου απολησμονιούνται, εάν δεν έχουν ήδη απολησμονηθεί. Έχουμε χρέος τοπικό, πατριωτικό, αλλά και εθνικό να ζωντανεύουμε τη μνήμη τους και να διδασκόμαστε έτσι από τη δράση και την προσφορά τους, για να χαράζουμε ορθά την δική μας πορεία και την πορεία του Έθνους μας.
Καταγόταν από την Ήπειρο και γεννήθηκε στις 29 Ιουνίου 1920 στην κωμόπολη “Καλαρρύτες” Ιωαννίνων. Ο πατέρας του Ιωάννης Λάμπρος ήταν σημαντικός έμπορος στη Νεάπολη της Ιταλίας. Με την κήρυξη της Επανάστασης του 1821 συνελήφθη στα Γιάννενα από τους Τούρκους και απαγχονίστηκε μαζί με άλλους προκρίτους. Έτσι, ορφανός από πατέρα ενός έτους παιδί, φυγαδεύτηκε με την μητέρα του στην Κέρκυρα, όπως και άλλες ηπειρώτικες οικογένειες.
Μετ' ολίγον χάνει και την μητέρα του. Προστασία βρήκε στον θείο του Απόστολο Ν. Παπαγωργίου, χρυσοχόο το επάγγελμα, στη Χαλκίδα. Από τον θείο αυτόν έμαθε το επάγγελμα του χρυσοχόου και χαράκτη και ύστερα επιδόθηκε στην επιστήμη της νομισματοκοπίας. Το επάγγελμά του άσκησε στην Κέρκυρα μαζί με τον Ζακύνθιο Διονύσιο Φραγκόπουλο, την κόρη του οποίου, Γεωργία, έλαβε ως σύζυγό του. Από του έτους 1860 εγκατεστάθη στην Αθήνα, όπου και πέθανε στις 11 Οκτωβρίου 1887. Απέκτησε πέντε τέκνα, εκ των οποίων το τρίτο, ο Σπυρίδων Λάμπρος, είναι ο γνωστός ιστορικός και Καθηγητής της Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Πρωθυπουργός της Ελλάδας στα 1916.
Ο γιος του Μιχαήλ Λάμπρος, διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, διετέλεσε επί πολλά έτη Βουλευτής Άρτας. Στην Κέρκυρα ο Παύλος Λάμπρος συνδέθηκε με πολλούς λογίους της εποχής εκείνης του ΙΘ' αιώνα, οι οποίοι είχαν αναπτύξει αξιόλογη πνευματική κίνηση. Φίλος του εκεί και ο σπουδαίος μεσαιονοδίφης Ανδρέας Μουστοξύδης, ο οποίος άρχισε να εκδίδει το περιοδικό “ Ελληνομνήμων”. Ο διακεκριμένος αυτός επιστήμων, γνωστός σε όλη την πνευματική Ευρώπη, ισάξιος και ισοϋψής του Κοραή, φίλος του Κυβερνήτη Καποδίστρια και αναγεννητής του Έθνους, ήταν και ο ανάδοχος του γιου του Δημητρίου Λάμπρου. Υπήρξε ο Παύλος Λάμπρος υποστηρικτής του Κων/νου Σάθα (1842-1914) και του έργου του. Συνέταξε πάμπολλα αξιόλογα συγγράμματα, διατριβές και πραγματείες. Οι επιστημονικές του έρευνες περιστρέφονται γύρω από τα ελληνικά νομίσματα και την ιστορία των μεσαιωνικών χρόνων. Μερικά από τα έργα του είναι:
-Περί εξ χρυσών νομισμάτων του Φιλίππου, εν Κερκύρα 1855, που μεταφράστηκε στα Γαλλικά από τον Μαρίνο Π.Βρετό.
-Monete inedite dei grean Maestri dell' ordine di S. Giovanni di Gerusalemme in Ridi. Venezia 1865.
-Monete inedite dei gran Maesti, Primo – Supplemento.Venezia 1866.
-Ανέκδοτον νόμισμα Σουρουκχάν, Εμίρου της Ιωνίας, κοπέν εν Εφέσω.
-Νόμισμα της Νήσου Αμοργού.
-Νομίσματα ανέκδοτα, κοπέντα εν Πέρα υπό της αυτόθι αποικίας των Γενουηνσίων.
-Unedirte Munzen und Bleibullen der Despotyen von Epirus.
-Ανέκδοτα νομίσματα του Μεσαιωνικού Βασιλείου της Κύπρου.
-Ανέκδοτα νομίσματα κοπέντα εν Γλαρέντσα.
-Monnaies Inedites d' Amtioche et de Tripoli.
-Monnaies Inedites de Chio.
-Monnaies Inedites de Pierre- Raymond Zacosta.
-Ανέκδοτα νομίσματα και μολυβόβουλα των κατά τους μέσους αιώνας δυναστών της Ελλάδος.
-Νομίσματα και μετάλλια της Επτανήσου Πολιτείας και της προσωρινής των Ιονίων Νήσων παρά των Άγγλων κατοχής.
-Νομίσματα των αδελφών Μαρτίνου και Βενεδίκτου Β' Ζαχαριών δυναστών της Χίου.
-Μεσαιωνικά νομίσματα των δυναστών της Χίου, 1886.
Το ενδιαφέρον του για την ελληνική ιστορία και φιλολογία υπήρξε μεγάλο. Έγραψε αξιόλογες ιστορικές διατριβές. Διέτριψε επιτυχώς περί τη δημώδη ποίηση. Συγκέντρωσε τα προ του 1850 γνωστά ελληνικά δημοτικά τραγούδια και τα έδωσε στον φίλο του Σπυρίδωνα Ζαμπέλιο, ο οποίος εξέδωσε το έτος 1852 στην Κέρκυρα, την πρώτη συλλογή δημοτικών τραγουδιών με τίτλο “ Άσματα δημοτικά της Ελλάδος”. Στους πολλούς δεν είναι γνωστό ότι το θαυμάσιο τραγούδι, αδέσποτο και φερόμενο ως δημοτικό με τίτλο “ Ο αποχαιρετισμός του νέου Κλέφτη” είναι του Παύλου Λάμπρου. Το δημοσίευσε πρώτος ο Σπυρίδων Ζαμπέλιος στην, ως άνω, συλλογή του και ύστερα ο Πάσωβ στα 1860.
Στην συνέχεια πέρασε στα αναγνωστικά του Δημοτικού Σχολείου ως Δημοτικό τραγούδι. Το τραγούδι αυτό είναι ατομικό έργο του Παύλου Λάμπρου (βλ. Ν.Γ.Πολίτη, Λαογραφικά Σύμμεικτα, τόμος Α', 1920, σελ. 218-219, Γεωργίου Σπυριδάκη, Ελληνική Λαογραφία, Τεύχος Α', 1975, σελ. 36-37) και οι στίχοι του είναι οι εξής:
Μάνα σου λέω δεν ημπορώ τους Τούρκους να δουλεύω,
δεν ημπορώ, δεν δύναμαι, εμάλλιασε η καρδιά μου.
Θα πάρω το ντουφέκι μου, να πάω να γένω Κλέφτης
να κατοικήσω στα βουνά και στις ψηλές ραχούλες,
νάχω τους λόγγους συντροφιά, με τα θεριά κουβέντα,
νάχω τα χιόνια για σκεπή, τους βράχους για κρεββάτι,
νάχω με τα Κλεφτόπουλα καθημερνό λημέρι.
Θα φύγω, μάνα, και μην κλαις, μον δόμου την ευχή σου,
κ' ευχήσουμε μανούλα μου, Τούρκους πολλούς να σφάξω.
Και φύτεψε τριανταφυλλιά και μαύρο καρυοφύλλι,
και πότιζέ τα ζάχαρη και πότιζέ τα μόσκο.
Κι όσο π' ανθίζουν μάνα μου, και βγάζουνε λουλούδια,
ο γιος σου δεν απέθανε, και πολεμάει τους Τούρκους.
Κι αν έρθει 'μέρα θλιβερή, μέρα φαρμακωμένη,
και μαραθούν τα δυο μαζί, και πέσουν τα λουλούδια,
τότε κ' εγώ θα λαβωθώ, τα μαύρα να φορέσεις”.
Δώδεκα χρόνοι επέρασαν, και δέκα πέντε μήνες,
που ανθίζαν τα τριαντάφυλλα, κι ανθίζαν τα μπουμπούκια.
Κια μιαν αυγή ανοιξιάτικη, μια πρώτη του Μαϊου,
που κελαδούσαν τα πουλιά, κι ο ουρανός γελούσε,
με μιας αστράφτει και βροντά και γένεται σκοτάδι.
Το καρυοφύλλι εστέναξε, τριανταφυλλιά δακρύζει,
με μιας 'ξεράθηκαν τα δυο, κ' επέσαν τα λουλούδια.
Μαζί μ' αυτά 'σωριάστηκε κ' η δόλια του μανούλα.
Ο Αυγερινός Ανδρέου είναι Δικηγόρος, Πρώην Πρόεδρος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών
