Το άγνωστο Ζάλογγο-Τόπος θυσίας και μαρτυρίου των Σουλιωτών
Μνημείο της ορθοδοξίας και ιερός τόπος θυσίας των Σουλιωτών το 1804 η Μονή Σέλτσου ,αφιερωμένη στην Κοιμήση της Θεοτόκου στέκει ατάραχος μάρτυρας της Ιστορίας, στους ανοιχτούς ορίζοντες των ακατέργαστων βουνών, στο χείλος του βαράθρου Νεγκόζι, ανάμεσα στα Άγραφα και τα Φρούσια όρη στο ορεινό Δήμο Γ.Καραισκάκη στην Άρτα.
Untitled from alkissak on Vimeo.
Ένας χωματόδρομος μήκους 5χλμ που αρχίζει από το χωριό Πηγές , ζώνει την πλαγία του βουνού και οδηγεί στην Μονή. Ο δρόμος αυτός, αντικατέστησε τα τελευταία χρόνια, το μονοπάτι του γκρεμού, πάνω στο οποίο για αιώνες ακροβατούσαν με κίνδυνο για την ζωή τους ,αλλά με όπλο την πίστη τους οι κάτοικοι των γύρω χωριών για να ανάψουν τα καντήλια. Όπως λένε οι ηλικιωμένοι, έκαναν 2 ώρες δρόμος με τα πόδια μέσα στο επικίνδυνο μονοπάτι για να πάνε στην Παναγιά του Σέλτσου.
Μπαίνοντας στον ναό, αισθάνεσαι δέος , ένα βαθύ θρησκευτικό συναίσθημα γεννιέται και η ψυχή γαληνεύει. Η αδύναμη φωνή, μιας 85χρονης μαυροφορεμένης γιαγιάς που προσευχόταν στην Παναγία για «τα παιδιά όλου του κόσμου» έμοιαζε με αγγελικό τραγούδι. Η κυρά-Αναστασία, όπως όλοι στην περιοχή, έχει συνδέσει τη ζωή της με το Μοναστήρι. Μας διηγείται, ότι από την νεανική της ηλικία μαζί με το κοπάδι ερχόταν στην ράχη του Σέλτσου για να ξεχειμαδιάσει .Καθημερινά άναβε τα καντήλια ,προσευχόταν και έπαιρνε δύναμη για να συνεχίσει τις δύσκολες εκείνες εποχές της νιότης της. «Βαριά κληρονομία, βαρύς τόπος παιδάκι μου» συνεχίζει η γιαγιά ,για να μας πει με περηφάνια, για την ηρωική θυσία των αδούλωτων Σουλιωτών, και την όμορφη 19χρονη Λένω του Μπότσαρη που έγινε δημοτικό τραγούδι.
Η θυσία των Σουλιωτών στην Μονή Σέλτσου
Όταν με την συνθήκη της 12ης Δεκεμβρίου του 1803,το Σούλι παραδόθηκε στον Αλή-Πασά, οι σουλιώτες άρχισαν να εγκαταλείπουν τον τόπο τους, για να μην παραδοθούν στους τούρκους. Με αρχηγούς τον Κίτσο και Νότη Μπότσαρη,1148 σουλιώτες τα Χριστούγεννα του 1803 έφτασαν στην μονή του Σέλτσου όπου λόγω της τοποθεσίας αποτελούσε ένα φυσικό οχυρό. Είκοσι ημέρες αργότερα στις 12 Γενάρη του 1804,αρχισε η στενή πολιορκία τους από 8000 στρατιώτες του Αλί-Πασά. Με σοβαρές απώλειες στο εχθρικό στράτευμα, οι Σουλιώτες κατάφεραν να τους αποκρούσουν. Όλο το χειμώνα έμειναν αποκλεισμένοι στο Σέλτσο, με λιγοστά τρόφιμα και πολεμοφόδια που τους προμήθευαν κρυφά, οι κάτοικοι των γύρω περιοχών του Λιασκοβου και της Βρεστένιτσας.
Στις 20 Απριλίου, ο Αλή-Πασάς με σύμμαχο την προδοσία, ετοιμάζει σφοδρή επίθεση εναντίων των εξαντλημένων και εξουθενωμένων από την 4μηνη πολιορκία Σουλιωτών. Η μάχη ήταν άνιση. Οι τούρκοι αφού εξουδετέρωσαν την αντίσταση στα φιλάκια μπήκαν στο Μοναστήρι. Άλλοι σφαγιάστηκαν η αιχμαλωτίστηκαν ενώ 250 γυναικόπαιδα για να μην πέσουν στα χεριά των εχθρών έστησαν ένα νέο μεγαλύτερο Ζάλογγο. Εκείνη την ημέρα οι ιστορικοί αναφέρουν ότι χάθηκαν 3 γενιές Μποτσαραίων. Ο Νότης Μπότσαρης αιχμαλωτίστηκε τραυματισμένος ενώ ο Κίτσος μαζί με τον 13χρονο Μάρκο και 10 σουλιώτες γλίτωσαν της σφαγής μέσα σε μια σπηλιά.
Ο ιστορικός Πουκεβιλ αναφέρει:
« Η ΦΑΛΑΓΞ [1148] ΤΩΝ ΑΡΧΗΓΩΝ ΚΙΤΣΟΥ ΚΑΙ ΝΟΤΗ ΜΠΟΤΣΑΡΗ -ΠΟΥ ΓΝΩΡΙΖΩ- ΒΑΔΙΖΕΙ ΠΡΟΣ ΣΕΛΤΣΟ. ΑΠΙΣΤΙΑΝ ΑΛΗ ΤΡΙΜΗΝΟΝ ΑΝΙΣΟΝ ΑΓΩΝΑ ΚΑΙ ΠΡΟΔΟΣΙΑΝ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ Η ΘΥΣΙΑ. ΟΙ ΣΟΥΛΙΩΤΑΙ ΧΩΡΙΣ ΕΦΟΔΙΑ ΑΣΙΤΟΙ ΚΥΚΛΩΜΕΝΟΙ ΘΕΛΟΥΝ ΕΞΟΔΟΝ Η ΘΑΝΑΤΟΝ ΗΡΩΟΣ.
ΞΙΦΗΡΕΙΣ 300 ΑΚΑΛΥΠΤΟΙ ΣΑΡΩΝΟΥΝ ΤΟ ΠΑΝ ΠΛΗΝ ΓΕΦΥΡΑΣ ΚΟΡΑΚΟΥ. Ο ΝΟΤΗΣ ΠΙΠΤΕΙ ΜΕ 5 ΠΛΗΓΑΣ ΣΧΕΔΟΝ ΟΛΟΙ ΟΙ ΑΝΔΡΕΣ ΦΟΝΕΥΟΝΤΑΙ. ΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΑΧΟΜΕΝΑΙ ΦΩΝΑΖΟΥΝ ΘΑΝΑΤΟΣ.
ΥΠΕΡΔΙΑΚΟΣΙΟΙ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑ ΠΗΔΟΥΝ ΚΑΙ ΠΝΙΓΟΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΑΧΕΛΩΟ.ΧΑΛΑΣΜΟΣ ΜΟΝΟ 10 ΚΑΙ Ο ΚΙΤΣΟΣ ΣΩΖΟΝΤΑΙ»
[ΠΟΥΚΕΒΙΛ 1824 Τ. Ι. ΣΕΛ. 207-212]
Σύμφωνα με την ιστορική έρευνα το κτηριακό συγκρότημα της Μονή αρχικά κτίστηκε τον 10ο αιώνα και καταστράφηκε από μεγάλο σεισμό στις αρχές του 15ου , για να ανεγερθεί εκ νέου το 1697.Επιγραφή με μελανούς βυζαντινούς χαρακτήρες που βρίσκεται στο εσωτερικό του ναού, αναφέρει ότι η αναστήλωση του ναού, έγινε με την συνδρομή 6 ιερομονάχων ενός ιερέα, του Επισκόπου Αρσενίου και δύο «εντιμότατων αρχόντων» της περιοχής.
Σήμερα σώζεται το καθολικό της Μονής που είναι λιθόκτιστο, Αθωνικού τύπου και τριγύρω βρίσκονται ερείπια από τα κελιά. Το εσωτερικό του ναού έχει εξαιρετικές αγιογραφίες και τοιχογραφίες, ενώ αποτελεί το μοναδικό ενυπόγραφο έργο του ιερέα Νικόλαου από την Άρτα .Εντυπωσιακό είναι και ξυλόγλυπτο τέμπλο με το χρυσό επίχρισμα, τις σημαντικές εικόνες , το φυτικό και ζωικό διάκοσμο σε φόντο κυανέρυθρο.
Το τοπωνύμιο Σέλτσο είναι σλαβικό και σημαίνει οικισμός ,διότι πριν αιώνες εκεί υπήρχε οικισμός βοσκών. Το ίδιο και τα χωρία της περιοχής που ορίζεται ως Ραδοβιζι, ο ορεινός τόπος ανάμεσα στον Βάλτο, τα Τζουμέρκα και τον Αχελώο, είχαν σλάβικες ονομασίες, για παράδειγμα οι Πηγές ήταν η Βρεστένιτσα ,δηλαδή ο τόπος με τις φτελιές.
Εκδηλώσεις μνήμης , για την θυσία των ελεύθερων Σουλιωτών που το 1804 έπεσαν στον γκρεμό δίπλα από την Ιερά Μονή Σέλτσου, πραγματοποιούνται κάθε χρόνο, υπό την αιγίδα του ορεινού Δήμου Γεωργίου Καραϊσκάκη της Άρτας στις 23 Αυγούστου, ημέρα που γιορτάζει τα εννιάμερα της Παναγίας, το Μοναστήρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Ο διπλός εορτασμός κάθε Αύγουστο, αποτελεί ένα μεγάλο γεγονός σε ολόκληρη την περιοχή. Πλήθος κόσμου συρρέει για να προσκυνήσει στην Παναγιά αλλά και να αποδώσει ελάχιστο φόρο τιμής στους Σουλιώτες που μαρτύρησαν.
Σ το καλλιτεχνικό δρώμενο στην φετινή εκδήλωση για τις γιορτές του Σέλτσου πήραν μέρος:
το Μουσικό σχήμα Εναιός:
Μαρία Ρεμπούτσικα βιόλι
Γιώργος Κωνσταντινίδης βιολί - βιόλα
Χάρης Γιαννόπουλος βιολί
Γιώργος Μονδρουλέας φλογέρες - κλαρίνο ,
το Πολυφωνικό σχήμα Βαγγέλη Κώτσου ,
η Χορωδία Αγνάντων , ο Νίκος Τουλιάτος και το σχήμα κρουστών ΚΡΟΤΑΛΑΡΤΑ
την Διεύθυνση είχε ο Νίκος Παπακώστας
Πηγή: ΕΡΤ
Επιμέλεια: Νικόλας Περδικάρης
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου