Ένας χωματόδρομος, μήκους 5χλμ, που αρχίζει από το χωριό Πηγές, ζώνει την πλαγιά του βουνού και οδηγεί στη μονή. Ο δρόμος αυτός αντικατέστησε τα τελευταία χρόνια, το μονοπάτι του γκρεμού, πάνω στο οποίο, για αιώνες, ακροβατούσαν, με κίνδυνο για τη ζωή τους, αλλά με όπλο την πίστη τους, οι κάτοικοι των γύρω χωριών για να ανάψουν τα καντήλια. Όπως λένε οι ηλικιωμένοι, έκαναν δύο ώρες δρόμο με τα πόδια μέσα στο επικίνδυνο μονοπάτι για να πάνε στην Παναγιά του Σέλτσου.
Μπαίνοντας στο ναό, αισθάνεσαι δέος, ένα βαθύ θρησκευτικό συναίσθημα γεννιέται και η ψυχή γαληνεύει. Η αδύναμη φωνή μιας 85χρονης μαυροφορεμένης γιαγιάς, που προσευχόταν στην Παναγία για "τα παιδιά όλου του κόσμου" έμοιαζε με αγγελικό τραγούδι. Η κυρά-Αναστασία, όπως όλοι στην περιοχή, έχει συνδέσει τη ζωή της με το μοναστήρι. Μας διηγείται ότι, από τη νεανική της ηλικία, μαζί με το κοπάδι ερχόταν στην ράχη του Σέλτσου για να ξεχειμαδιάσει. Καθημερινά, άναβε τα καντήλια, προσευχόταν κι έπαιρνε δύναμη για να συνεχίσει τις δύσκολες εκείνες εποχές της νιότης της.
"Βαριά κληρονομιά, βαρύς τόπος παιδάκι μου", συνεχίζει η γιαγιά, για να μας πει με περηφάνια για την ηρωική θυσία των αδούλωτων Σουλιωτών και την όμορφη 19χρονη Λένω του Μπότσαρη, που έγινε δημοτικό τραγούδι.
Η θυσία των Σουλιωτών στη Μονή Σέλτσου
Όταν με τη συνθήκη της 12ης Δεκεμβρίου του 1803, το Σούλι παραδόθηκε στον Αλή-Πασά, οι Σουλιώτες άρχισαν να εγκαταλείπουν τον τόπο τους, για να μην παραδοθούν στους Τούρκους.
Με αρχηγούς τον Κίτσο και Νότη Μπότσαρη, 1148 Σουλιώτες, τα Χριστούγεννα του 1803, έφτασαν στη μονή του Σέλτσου, που λόγω της τοποθεσίας της αποτελούσε ένα φυσικό οχυρό. Είκοσι ημέρες αργότερα, στις 12 Γενάρη του 1804, άρχισε η στενή πολιορκία τους από 8000 στρατιώτες του Αλή-Πασά. Με σοβαρές απώλειες στο εχθρικό στράτευμα, οι Σουλιώτες κατάφεραν να τους αποκρούσουν. Όλο το χειμώνα έμειναν αποκλεισμένοι στο Σέλτσο, με λιγοστά τρόφιμα και πολεμοφόδια, που τους προμήθευαν κρυφά οι κάτοικοι των γύρω περιοχών του Λιασκοβου και της Βρεστένιτσας.
Στις 20 Απριλίου, ο Αλή-Πασάς με σύμμαχο την προδοσία, ετοιμάζει σφοδρή επίθεση εναντίων των εξαντλημένων και εξουθενωμένων από την 4μηνη πολιορκία σουλιωτών. Η μάχη ήταν άνιση. Οι Τούρκοι, αφού εξουδετέρωσαν την αντίσταση στα φυλάκια, μπήκαν στο μοναστήρι. Άλλοι σφαγιάστηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν, ενώ 250 γυναικόπαιδα, για να μην πέσουν στα χεριά των εχθρών, έστησαν ένα νέο μεγαλύτερο Ζάλογγο. Εκείνη την ημέρα, οι ιστορικοί αναφέρουν ότι χάθηκαν τρεις γενιές Μποτσαραίων. Ο Νότης Μπότσαρης αιχμαλωτίστηκε τραυματισμένος, ενώ ο Κίτσος, μαζί με τον 13χρονο Μάρκο και 10 Σουλιώτες, γλίτωσαν της σφαγής μέσα σε μια σπηλιά.
Ο ιστορικός Πούκεβιλ αναφέρει:
"Η φάλαγξ [1148] των αρχηγών Κίτσου και Νότη Μπότσαρη- που γνωρίζω - βαδίζει προς Σέλτσο. Απιστίαν Αλή. Τρίμηνον άνισον αγώνα και προδοσίαν, ακολουθεί η θυσία. Οι Σουλιώται χωρίς εφόδια, άσιτοι, κυκλωμένοι, θέλουν έξοδον ή θάνατον ηρώος. Ξιφήρεις, 300 ακάλυπτοι σαρώνουν τον παν πλην γέφυρας Κοράκου. Ο Νότης πίπτει με 5 πληγάς. Σχεδόν όλοι οι άνδρες φονεύονται. Αι γυναίκες, μαχόμεναι, φωνάζουν θάνατος. Υπερδιακόσιοι και παιδιά πηδούν και πνίγονται στον Αχελώο. Χαλασμός. Μόνο 10 και ο Κίτσος σώζονται".
Σύμφωνα με την ιστορική έρευνα, το κτιριακό συγκρότημα της μονής αρχικά κτίστηκε τον 10ο αιώνα και καταστράφηκε από μεγάλο σεισμό στις αρχές του 15ου, για να ανεγερθεί εκ νέου το 1697.
Επιγραφή με μελανούς βυζαντινούς χαρακτήρες, που βρίσκεται στο εσωτερικό του ναού, αναφέρει ότι η αναστήλωση του ναού έγινε με τη συνδρομή έξι ιερομονάχων, ενός ιερέα, του Επισκόπου Αρσενίου και δύο "εντιμότατων αρχόντων" της περιοχής.
Σήμερα, σώζεται το καθολικό της μονής, που είναι λιθόκτιστο, Αθωνικού τύπου και τριγύρω βρίσκονται ερείπια από τα κελιά. Το εσωτερικό του ναού έχει εξαιρετικές αγιογραφίες και τοιχογραφίες, ενώ αποτελεί το μοναδικό ενυπόγραφο έργο του ιερέα Νικόλαου από την Άρτα. Εντυπωσιακό είναι και ξυλόγλυπτο τέμπλο με το χρυσό επίχρισμα, τις σημαντικές εικόνες, το φυτικό και ζωικό διάκοσμο σε φόντο κυανέρυθρο.
Το τοπωνύμιο Σέλτσο είναι σλαβικό και σημαίνει οικισμός, διότι πριν από αιώνες εκεί υπήρχε οικισμός βοσκών. Το ίδιο και τα χωριά της περιοχής που ορίζεται ως Ραδοβιζι, ο ορεινός τόπος ανάμεσα στον Βάλτο, τα Τζουμέρκα και τον Αχελώο, είχαν σλάβικες ονομασίες- για παράδειγμα οι Πηγές ήταν η Βρεστένιτσα, δηλαδή ο τόπος με τις φτελιές.
Εκδηλώσεις μνήμης για τη θυσία των ελεύθερων Σουλιωτών, που το 1804 έπεσαν στον γκρεμό δίπλα από την Ιερά Μονή Σέλτσου, πραγματοποιούνται κάθε χρόνο, υπό την αιγίδα του ορεινού Δήμου Γεωργίου Καραϊσκάκη της Άρτας, στις 23 Αυγούστου, ημέρα που το Μοναστήρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου εορτάζει τα εννιάμερα της Παναγίας.
Ο διπλός εορτασμός, κάθε Αύγουστο, αποτελεί ένα μεγάλο γεγονός σε ολόκληρη την περιοχή. Πλήθος κόσμου συρρέει για να προσκυνήσει στην Παναγιά, αλλά και να αποδώσει ελάχιστο φόρο τιμής στους Σουλιώτες που μαρτύρησαν.
Τζώρα Μ.
Πηγή: http://omogeneia.ana-mpa.gr/press.php?id=15187
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου